Οι προβλέψεις των σεισμών

Tου Πασχου Μανδραβελη

Σεισμοί γίνονται παντού στον κόσμο. Κάποιες φορές είναι πιο καταστροφικοί από αυτούς που γνώρισε η Ελλάδα. Πουθενά όμως δεν στήνεται αυτό το τηλεοπτικό πανηγύρι για τις προβλέψεις. Είναι προφανές ότι σε κάθε χώρα οι επιστήμονες διαφωνούν σε διάφορα, αλλά σε κανένα τηλεοπτικό δίκτυο δεν ανταλλάσσονται «επιχειρήματα» για καθαρά επιστημονικά θέματα. Τι γίνεται; Μόνο στην Ελλάδα μπορούμε να προβλέψουμε τους σεισμούς; Ή μόνο στην Ελλάδα οι προβλέψεις δεν πιάνουν τόπο;

Οι τσακωμοί των σεισμολόγων έχουν αποκτήσει εθιμικό χαρακτήρα. Γνωρίζουμε ότι με κάθε σεισμό θα έχουμε και κάποια διαμάχη. Τα σκετς των χιουμοριστικών εκπομπών της τηλεόρασης και τα σκίτσα των γελοιογράφων δείχνουν ότι οι διαμάχες έχουν γίνει και γραφικές. Σίγουρα, πάντως, δεν είναι χρήσιμες, ούτε στην Πολιτεία, ούτε στην επιστήμη. Σπέρνουν σύγχυση στον πληθυσμό και απαξιώνουν ένα ερευνητικό κλάδο.

Φυσικά, γι’ αυτό το αποτέλεσμα, δεν φταίνε μόνο οι σεισμολόγοι. Το εγχώριο τηλεοπτικό πανηγύρι έχει απαξιώσει σημαντικότερα πράγματα. Αλλά το μιντιακό τοπίο πρέπει να θεωρείται δεδομένο και δεν πρόκειται να αλλάξει εξαιτίας ενός σεισμού. Αντιθέτως εκτραχύνεται στα δραματικά γεγονότα. Οι διαμάχες λοιπόν είναι η χαρά των τηλεπαρουσιαστών. Τις ψάχνουν και οι σεισμολόγοι τις προσφέρουν.

«Η πρόβλεψη (και των σεισμών)», θα έλεγε ο μεγάλος φυσικός Νιλς Μπορ, «είναι δύσκολη υπόθεση, ειδικά αν αφορούν το μέλλον». Οι εργασίες που εμφανίζονται ως προβλέψεις μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμες επιστημονικά, αλλά είναι ελάχιστα χρήσιμες για την πολιτική προστασία. Αναφέρονται σε πιθανότητες και σε μεγάλα χρονικά διαστήματα. Δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν αξιόπιστο οδηγό πολιτικής και γι’ αυτό αδίκως εγκαλείται η κυβέρνηση ότι «ήξερε, αλλά δεν έπραξε».

Η πολιτική προστασία οφείλει να αξιοποιεί κάθε πληροφορία που έχει αλλά με φειδώ. Αλλιώς θα έπρεπε να εκκενώνει ολόκληρες περιοχές επί μήνες πολλούς, ή πριν μερικά χρόνια έπρεπε να βάλει ολόκληρη τη χώρα σε καραντίνα, επειδή υπήρχε η απειλή της «γρίπης των πτηνών». Η πρόληψη είναι επιθυμητή, αλλά η υπερβολική πρόληψη μπορεί να γίνει καταστροφική. Η Πολιτεία δεν μπορεί να λειτουργεί υποχονδριακά. Πρέπει να σταθμίζει κάθε φορά το μέγεθος του κινδύνου και το μέγεθος της αντίδρασης.

Καλό είναι λοιπόν που γίνονται μελέτες και υπάρχουν ψήγματα προβλέψεων. Ετσι, λιθαράκι λιθαράκι, προωθείται η επιστημονική έρευνα. Η πρόβλεψη των σεισμών όμως δεν είναι ακριβής επιστήμη και χωρίς ακρίβεια η αντίδραση της Πολιτείας δεν μπορεί παρά να είναι προσεκτική.

Από την Καθημερινή