Σκέψεις ενός καλλιτέχνη

Του Γιώργου Κακή

Κάθε φορά, το πέρασμά και η επαφή μου με την Κεφαλλωνιά, μου ξυπνάνε μνήμες και εικόνες ανθρώπων, που στην αύρα τους καθρεπτίζεται ο χαρακτήρας του νησιού.


Αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω δημόσια τον διευθυντή κ. Ηλία Τουμασάτο και το προσωπικό της Κοργιαλενείου Βιβλιοθήκης και του Κοργιαλένειου Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αργοστολίου για τις ευχές τους με αφορμή τις πρόσφατες γιορτές και με την ευκαιρία αυτή, ανταποδίδοντας κι εγώ να επισημάνω τον σημαντικό ρόλο του Κοργιαλένειου Ιδρύματος και να θυμηθώ την συνεργασία μου τόσο με τον αείμνηστο Μαράκη (Μαρίνο Φωκά Κοσμετάτο Γκεντιλίνη) – Δήμαρχο Αργοστολίου και διευθυντή της Βιβλιοθήκης επί σειρά ετών – όσο και με την σύζυγό τους, επίσης αείμνηστη Σιόρα Ελένη, αποδίδοντας τιμή στη μνήμη τους.

Πνεύμα εφήβου (πλησίαζε τα 90 τότε) και άλκιμο ενεργητικότητα συνάντησα στο πρόσωπό του, όταν του πρότεινα το σχέδιο «Όπερα», το οποίο προέβλεπε την κινηματογραφική προβολή στο χώρο της βιβλιοθήκης επιλεγμένων έργων όπερας με παράλληλη ενημέρωση, διαλέξεις στα σχολεία, πράγμα που έγινε εφικτό με την έγγραφο προτροπή της Νομαρχίας και την συνεργασία των συλλόγων καθηγητών, διδασκάλων, γονέων και κηδεμόνων.

Για όσο διάστημα κράτησαν οι προβολές, ο Μαράκης Κοσμετάτος μου παρείχε τη μηχανή προβολής, μέρος των ταινιών, την εμπειρία του, τον σοφό του λόγο. Μια αφανής εργασία που παρακολούθησε με συγκίνηση η παλαιά φρουρά των μυημένων – όπως ο αείμνηστος Σπύρος Φωκάς – και που καλλιέργησε μυστικά τις ψυχές των νέων Κεφαλλήνων παίδων που θέλουν να διατείνονται ότι έχουν σχέση με το κομμάτι εκείνο της παράδοσης τους που αφορά στον λυρισμό και την όπερα.

Παρόμοια συνεργασία – ίδιο πνεύμα αιωνίου νεότητας – με την ανάθεση πραγματοποιήσεως πολιτισμικής δραστηριότητας, είχαμε και με την Σιόρα Ελένη του Λαογραφικού Μουσείου.

Αιωνία η μνήμη τους!

Και το λέω με τη βεβαιότητα ότι ακόμη και το ενδεχόμενο λάθος τους μέσα στη ζωή, έβγαλε εν τέλει σωστό! Κι αυτό γιατί είχαν πάθος μεγάλο για τη ζωή και για την ομορφιά.

Η Κοργιαλένειος σήμερα; Για να πω αυτό που σκέπτομαι θα’θελα να αναφερθώ στον πριν λίγες εβδομάδες θάνατο του Μωρίς Μπεζάρ και μια δήλωσή του που παρουσίασε ο Αλέξης Κωστάλας στην κρατική τηλεόραση. Αυτό που μου έκαμε εντύπωση είναι ότι ο διάσημος, επιτυχημένος και πάμπλουτος χορευτής και χορογράφος Μπεζάρ, με μεγάλη οξύνοια και τιμιότητα, μας είπε ούτε λίγο ούτε πολύ «ότι δεν πρέπει παρ’ όλα αυτά να γελιόμαστε για το ότι η εποχή αυτή είναι βαθειά παρακμιακή, με μάζες φτωχών ή πλουσίων να παραπαίουν στον λαϊκισμό και την ευτέλεια, χωρίς να κοινωνούν το αγαθό της τέχνης και της ομορφιάς. Κρύβει όμως – συνέχισε – κάθε τέτοια εποχή μέσα της, τους θεματοφύλακε. Τον καταλύτη δηλαδή εκείνο, που σαν σπέρμα ευεργετικό θα μπολιάσει την επόμενη, την μεγάλη εποχή.»

Και ακριβώς λοιπόν νοιώθω την Κοργιαλένειο ως έναν από αυτούς τους θεματοφύλακες!

Το 2007 ήταν έτος Διονυσίου Σολωμού. Έχοντας δεχθεί μια παραγγελία του Συλλόγου Επτανήσιων στην Αττική, για διοργάνωση μιας μεγάλης εκδήλωσης στο θέατρο του Αμερικάνικου Κολλεγίου για τον Σολωμό, χρειάσθηκε στη διάρκεια των θερινών μου διακοπών στην Κεφαλονιά, κάποια απογεύματα να πάω στην Κοργιαλένεια για να μελετήσω το υλικό. Μια ευτυχής συγκυρία ήταν η συνεργασία που θα είχαμε για την εκδήλωση με την Ράνια Βισβάρδη του τρίτου προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας – μουσικός και μια από τις πιο παλιές συνεργάτιδες του Μάνου Χατζιδάκι – η οποία ως Ζακυνθινιά βρισκόταν τον ίδιο καιρό στη Ζάκυνθο και ήρθε στην Κεφαλονιά για να συνεργασθούμε. Έτσι η εκδήλωση για τον επιφανή Έλληνα επτανήσιο Διονύσιο Σολωμό, γεννήθηκε σε Ιόνια νερά, ανάμεσα Κεφαλλωνιάς και Ζακύνθου. Πήγαμε και με την κυρία Βισβάρδη στην Κοργιαλένειο να δούμε το υλικό. Και το υλικό ήταν ο Σολωμός, για τον οποίο ο Χατζιδάκις στο βιβλίου του «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι» λέει πως “είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας ποιητής, άγνωστος στην Ελλάδα και στους Έλληνες”!!!

Ένα λοιπόν απόγευμα στην Κοργιαλένειο, πηγαίνοντας στο μέρος της σωματικής ανάγκης, που βλέπει στην αυλή του διπλανού παλαιικού προσεισμικού αρχοντικού, δεύτερου μες τ’Αργοστόλι – μετά του Κοσμετάτου – που επέζησε, είδα, εκεί να κάθεται η Χρυσούλα. Η Χρυσούλα Καρτσωνάκη – όλοι τη γνωρίζουμε – η Οικοδέσποινα, η Πολύτεκνος. Θα σας πω το πώς την είδα, μ’αυτό που ακολούθως γυρνώντας στην κυρίως αίθουσα της Κοργιαλενείου, έγραψα:

«Εδώ στον Κοργιαλένειο Οίκο/ όπου των βίβλων και της μνήμης τα θηκάρια βρίσκοντα/ σε λουτρό της ανάγκης μπαίνοντας/ είδα απ’το παράθυρο/ γυναίκα της Κεφαλλωνιάς την Χρυσούλα/ στην αυλή της να κάθεται/ στον έρμο κήπο της/ σαν πάνω σε ερείπια σεισμών/ όπου δεν έχουν στ’αλήθεια φύγει/ μένουν εδώ και περιμένουν/ και μέσα τους/ είδα τη Χρυσούλα Βασίλισσα/ μ’όλη της την ομορφιά να χάσκει/ και είδα την Κεφαλλωνιά/ μ’όλα τα θεριά να τρώγουν απ’τις σάρκες της/ κι αυτή να μένει/ Βασίλισσα.

30 Αυγούστου 2007, Αργοστόλι»

Συγχωρέστε με αν σας πολυλόγησα. Τα γράφω αυτά με τη συνείδηση του ότι σε λίγο – έστω κι αν αυτό το λίγο είναι 70 ή 100 χρόνια – θα’χουμε φύγει τόσο από την Κεφαλλωνιά όσο και από τη γη και με την βεβαιότητα πως κανείς μας δε θα μπορέσει να ξεγελάσει κανέναν – όσο κι αν πειστικά, τα ανθρωπίνως κατανοητά, τεχνάσματα του – για το ποια ακριβώς αύρα θ’αφήσει πίσω του φεύγοντας. Εύχομαι εν τούτοις να πραγματοποιηθεί σε όλους το φως για το οποίο μιλάει ο Σολωμός στο έργο του:

“…Άστραψε φως κι εγνώρισεν ο νιος τον εαυτό του…”. “…Φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη και το χάρο…”


Εύχομαι ευφορία και πανσπερμία.

Γεώργιος Π. Κακής Κωνσταντινάτος

Ηθοποιός, Σκηνοθέτης, Εικαστικός

kakis111@gmail.com